Położony na północy Hiszpanii Kraj Basków, czyli w lokalnym języku Euskadi, to miejsce nieco nieoczywiste i tajemnicze, gdzie masowa turystyka jeszcze nie dotarła i nie zostawiła wielkich śladów. Tradycja spotyka tutaj nowoczesność na każdym kroku.
Jest to region niezwykle różnorodny – zarówno pod względem krajobrazów, jak i kultury oraz architektury. Znajdziemy w nim zarówno tętniące życiem miasta (m.in. Bilbao i San Sebastian), jak i malownicze wybrzeża, góry porośnięty bujną roślinnością czy urokliwe wioski rybackie, w których czas się zatrzymał.
Kraj Basków i jego trudna historia
Kraj Basków to taki trochę inny świat w sercu Hiszpanii. Region wyróżnia się własnym językiem, kulturą i unikalnymi tradycjami. To nie ta Hiszpania, którą znamy z przewodników. W Kraju Basków nie usłyszymy flamenco ani nie zobaczymy corridy.
Także klimat jest nieco inny niż np. w Andaluzji, dlatego szczególnie wiosną czy jesienią bywa tutaj deszczowo. Pogoda potrafi sprawić niespodzianki – afrykańskie upały i bezchmurne niebo nie są gwarantowane. Na ulicach nie usłyszymy tradycyjnego „Hola”, tylko „Kaixo”. Język baskijski (euskara), jedyny w Europie niespokrewniony z żadnym innym, jest jednym z najważniejszych elementów lokalnej tożsamości.
Bo, mówiąc o Kraju Basków, nie można nie wspomnieć o jego trudnej historii. W trakcie rządów Francisco Franco u mieszkańców coraz mocniej zaczęło się wykształcać poczucie odrębności kulturowej od pozostałej części Hiszpanii. Decyzje reżimowych władz o ograniczeniu lokalnych tradycji i symboli tylko spotęgowały nacjonalistyczne nastroje.
W 1959 roku powstała organizacja terrorystyczna ETA, która domagała się niepodległości regionu. Jej członkowie byli odpowiedzialni za szereg krwawych zamachów. Chociaż wiele lat temu ETA formalnie zakończyła swoją działalność, separatystyczne nastroje nigdy do końca nie ucichły. W wielu baskijskich miastach dalej można znaleźć rozliczne przykłady podkreślania odrębności od Hiszpanii.
Sernik baskijski i gwiazdki Michelina
Kuchnia północnej Hiszpanii to prawdziwa uczta dla zmysłów. Łączy w sobie różnorodność smaków, świeżość lokalnych produktów oraz kreatywne podejście do gotowania, dzięki czemu przyciąga miłośników dobrego jedzenia z całego świata.
Kraj Basków może się pochwalić jednym z najwyższych na świecie wskaźnikiem restauracji wyróżnionych gwiazdkami Michelin w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Baskowie słyną z doskonałej kuchni i to nie tylko tej spod znaku fine dining, ale także kultowych pintxos (tapasów), marmitako (zupy rybnej z tuńczyka, pomidorów i papryki) czy txangurro (kraba zapiekanego z cebulą i pomidorami). Do tradycyjnych dań serwowane jest txakoli (czyli baskijskie białe wino).
Z kolei miłośnicy słodkich smaków powinni koniecznie spróbować deseru mlecznego cuajada, przypominającego crema catalana gouxa czy kruchego ciastka z kremem pastel vasco. Nie można także zapomnieć, że to właśnie w San Sebastian, a konkretnie w restauracji La Vina, powstał słynny sernik baskijski.
San Sebastian, czyli perełka Kraju Basków
Kraj Basków ma niewielką powierzchnię, co sprawia, że nawet w trakcie krótkiego wypadu, można zwiedzić wiele różnych miejsc. San Sebastian (lub po baskijsku Donostia) to jedna z lokalnych perełek. Położone nad Zatoką Biskajską, zaledwie kilkanaście kilometrów od granicy z Francją, słynie z eleganckich plaż (w tym Zurriola, która jest idealna na surfing) i wyjątkowego klimatu nadmorskiego kurortu oraz niezwykłych pałaców w stylu belle epoque.
A także wyśmienitej kuchni. San Sebastian jest uznawane za jedną z kulinarnych stolic świata za sprawą licznych restauracji z gwiazdkami Michelin. Coś dla siebie znajdą także miłośnicy sztuki, ponieważ to właśnie tutaj każdego roku we wrześniu odbywa się prestiżowy Międzynarodowy Festiwal Filmowy z udziałem najwiekszych gwiazd światowego kina.
Miasto zostało również docenione w prestiżowym plebiscycie „Readers’ Choice Awards”, który organizuje magazyn „Conde Nast Traveler”. San Sebastian znalazło się na drugim miejscu w rankingu najbardziej przyjaznych europejskich miast. „Miejsce to oferuje znacznie więcej, niż kuchnia. Jego sekret tkwi w ludziach, którzy są dumni ze swojej otwartości. Do tego bezpieczeństwo i przyjazny klimat i mamy miasto idealne” – zachwalali organizatorzy plebiscytu.
Bilbao. Od przemysłu do centrum kultury
Wpisując w internetową wyszukiwarkę hasło „Bilbao” często można spotkać się z opiniami, że jest to miasto typowo przemysłowe, które nie ma wiele do zaoferowania. Nic bardziej mylnego. Bilbao łączy tradycję baskijską z kosmopolitycznym charakterem.
Najlepszym dowodem jest dobrze znane każdemu sympatykowi architektury Muzeum Guggenheima zaprojektowane przez Frank’a Gehry’ego. Futurystyczna bryła z tytanu i szkła przyciąga miliony turystów rocznie i zapoczątkowała zjawisko określane jako „efekt Bilbao”. Jest to doskonały przykład, jak nowoczesna architektura może ożywić całe miasto.
– Bilbao przeszło ogromną metamorfozę od ośrodka przemysłowego do centrum kulturalnego. Mimo tego, miasto zachowało swoją autentyczność i bezpretensjonalność. Chociaż znajdziemy tutaj kilkanaście restauracji z gwiazdkami Michelina, to gdy zapytamy mieszkańców o to kto najlepiej gotuje, w odpowiedzi zawsze usłyszymy mama albo babcia. To przywiązanie do korzeni i tradycji jest tutaj mocno akcentowane na każdym kroku – tłumaczy Anna Pacek, polska przewodniczka, która w Kraju Basków mieszka od przeszło 20 lat.
Jak podkreśla, chociaż Bilbao jest formalnie częścią Hiszpanii, to zarówno miasto, jak i cała wspólnota autonomiczna Kraju Basków, mocno szczyci się tym, że ma swoją osobną kulturę. – Ta tożsamość jest bardzo głęboko zakorzeniona. Baskowie bardzo mocno cenią sobie swoją odrębność. Są dumni, że mogą zaprezentować turystom swoją historię, zwyczaje, że mogą się pokazać. Mają ogromną ochotę dzielenia się swoimi doświadczeniami – dodaje Anna Pacek
To właśnie w Bilbao znajduje się niesamowita starówka Casco Viejo, zapierający dech w piersiach widok z góry Artxanda czy nowoczesne wybrzeża rzeki Nervion. Nie można nie wspomnieć, że również stąd wywodzi się jeden z najbardziej utytułowanych klubów hiszpańskiej La Liga – Athletic Bilbao. Drużyna jest znana z tego, że dopuszcza, aby w jej barwach grali tylko i wyłącznie piłkarze baskijskiego pochodzenia.
Vitoria Gasteiz, czyli nieodkryta stolica
Chociaż Vitoria Gasteiz jest stolicą Kraju Basków, wśród turystów jest to miejsce praktycznie nieznane. Chwilową popularność miasto zyskało po tym, jak Ken Follet opisał w swojej powieści „Świat bez końca” lokalną katedrę Najświętszej Marii Panny. Jednak na ulicach czy w lokalnych barach praktycznie nie spotkamy turystów.
A baskijska stolica zdecydowanie ma się czym pochwalić. To właśnie tutaj mieści się jedna z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych średniowiecznych starówek. Jest ona położona na kilku poziomach, do których prowadzą strome i wąskie uliczki. Stare miasto jest pełne uroczych zakątków, renesansowych pałaców i neoklasycznych kościołów.
Vitoria Gasteiz to także siedziba najważniejszych instytucji w regionie – parlamentu i rządu baskijskiego. Miasto bardzo mocno stawia na zrównoważoną turystykę i ochronę środowiska naturalnego. Nieprzypadkowo to właśnie stolica Kraju Basków uzyskała w 20212 roku tytuł European Green Capital a siedem lat później przyznano miastu tytuł Ciudad Verde Global.
Baskijska stolica ma również bogate tradycje muzyczne, czego najlepszym przykładem jest Międzynarodowy Festiwal Jazzowy, jeden z najstarszych i najbardziej prestiżowych w Hiszpanii. Słynie także z licznych fiest. Co roku w sierpniu odbywa się słynna Fiestas de la Blanca ku czci Matki Boskiej Virgen Blanca. W trakcie tego kilkudniowego święta organizowane są parady, koncerty i konkursy, podczas których można się najlepiej przekonać, co znaczy baskijska kultura.
Rioja Alavesa. Raj dla miłośników wina
Rioja Alavesa jest oddalone od Bilbao o około 110 km. Region ten jest rajem dla wszystkich miłośników wina – łączy tradycję rzemieślniczą z nowoczesnością. To właśnie tu powstają niektóre słynne wina Rioja. Za sprawą położenia geograficznego między górami Sierra de Cantabria a rzeką Ebro, w tej części prowincji tworzy się wyjątkowy mikroklimat, który pozwala na uprawę winorośli. Winnice ciągną się tu po wzgórzach, tworząc malownicze krajobrazy, które szczególnie jesienią zachwycają kolorami.
To właśnie w tej części Kraju Basków, a konkretnie w Elciego znajduje się słynna Bodega Marqués de Riscal, zaprojektowana przez Frank’a Gehry’ego – tego samego architekta, który stworzył Muzeum Guggenheima w Bilbao. Budynek przypomina falujące wstęgi z tytanu i jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli regionu.
Każde z baskijskich miast ma swój własny, niepowtarzalny charakter, jednak to, co je łączy, to duma z własnej tożsamości i głęboko zakorzenione poczucie odrębności, a także przywiązanie do lokalnej historii oraz tradycji.
Kraj Basków jest niewielki, więc z łatwością można przemieszczać się między górami, miastami i plażami. W ciągu jednego dnia możesz np. rano łapać fale podczas surfingu, później zrobić trekking jednym z malowniczych szlaków, aby zakończyć dzień próbując pinxtos w lokalnej knajpce, których w tętniących życiem Bilbao czy San Sebastian nie brakuje.
Euskadi łączy w sobie tradycję z nowoczesnością i będzie idealnym wyborem dla tych, którzy cenią sobie piękne krajobrazy, autentyczną kulturę i kochają dobrze zjeść.
Tekst powstał po prezentacji „Euskai Basque Country – MICE” zorganizowanej m.in. przez Biuro Radcy ds. Turystyki Ambasady Hiszpanii, podczas której opowiadano o walorach regionu.
Czytaj też:
Polacy prowadzą restaurację na wyspie bez samochodów. „To nie jest Władysławowo”Czytaj też:
O takim all inclusive jesienią marzy każdy. Ma być nawet 28 stopni