W Polsce nie brakuje atrakcji turystycznych, które mają bogatą historię i niezwykłe położenie przyciągające zainteresowanie wczasowiczów. Bez wątpienia należą do nich latarnie morskie, które wyznaczają na północy naszego kraju, tuż u wybrzeży Morza Bałtyckiego, wyjątkowy szlak. Ich wygląd zewnętrzny i lokalizacja to jedno, ale okazuje się, że niektóre z nich można zwiedzić. Jeżeli odwiedzimy te dostępne, możemy zdobyć wyjątkową Odznakę Turystyczną Miłośnika Latarni Morskich „Bliza”. – Zawsze namawiamy turystów odwiedzających naszą latarnię, aby spróbowali zdobyć BLIZĘ, czyli Odznakę Turystyczną Miłośników Latarni Morskich, tym bardziej, że jeśli komuś uda się zdobyć złotą odznakę, to ma bezpłatny wstęp na wszystkie udostępniane turystom latarnie w Polsce – mówi Piotr Piwowarczyk ze Świnoujskiej Organizacji Turystycznej.
Szlakiem Latarni Morskich
Szlak Latarni Morskich biegnie przez całe polskie wybrzeże Morza Bałtyckiego. Turyści mogą rozpocząć zwiedzanie od strony wschodniej naszego kraju, czyli Mierzei Wiślanej i obiektu zlokalizowanego w Krynicy Morskiej lub od zachodniej części, czyli od latarni w Świnoujściu. Do zwiedzania udostępniono aż 13 obiektów tego typu, ale warto podjechać w okolice wszystkich 17 latarni. Można w nich zobaczyć różnorodne aparatury świetlne, od urządzeń cylindrycznych do systemów wyposażonych w reflektory. Naturalnie, można też rozpocząć „wędrówkę” szlakiem w dowolnym miejscu, ale wschód bądź zachód najprościej porządkują tę trasę.
Aby pokonać cały szlak, należy liczyć się z drogą o długości nawet 550 km. Dlatego też jest to doskonała trasa do przebycia autem, vanem, kamperem czy też motocyklem lub nawet rowerem. Ta ostatnia opcja to rzecz dla wytrwałych osób z dobrą kondycją.
Polskie latarnie morskie
– Mamy 17 obiektów, które są latarniami morskimi. Z tego 15 służy bezpieczeństwu żeglugi, a ich administratorami są urzędy morskie – Urząd Morski w Gdyni oraz Urząd Morski w Szczecinie. Granica między urzędami to Jarosławiec. Dwie latarnie nie służą bezpieczeństwu – mowa o wieży po latarni morskiej Rozewie II i o Latarni Morskiej Gdańsk Nowy Port, która została wyłączona w 1984 roku. W jej miejsce włączono Latarnię Morską Gdańsk Port Północny. Jednak jedna i druga występują pod nazwą Gdańsk – mówi w rozmowie z Wprost.pl kmdr rez. Apoloniusz Łysejko, wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Narodowego Muzeum Morskiego (TP NMM).
Latarnie morskie w Polsce zlokalizowane są w różnych miejscach. Znajdziemy je na terenie parków narodowych, uzdrowisk, ale też dużych bądź popularnych turystycznych miast. Co ciekawe, każda z nich wygląda zupełnie inaczej. Jedne są wyższe, inne niższe, niektóre zbudowano z czerwonej, a inne z żółtej cegły. Część posiada jedno światła, a część dwa. Niektóre mają lampy owalne, a inne używają lamp ledowych.
– Budowane były przez różnych ludzi i w różnych latach. Jedne są całkowicie metalowe, jak np. Latarnia Stilo, latarnia w Jastarni czy pół latarni morskiej w Rozewiu, a inne budowane są z kamienia albo z cegły. Nie tylko my, ale cały świat tak budował latarnie. I choć są różne z wyglądu, ich budowie przewodziła jedna zasada – budowano je w odległości doby żeglugi statku, czyli mniej więcej co ok. 40 km. Tyle średnio był w stanie przebyć w ciągu doby statek – dodaje p. Apoloniusz.
Latarnie mają też różne wysokości. Np. Latarnia Czołpino, Stilo, Jarosławiec czy nawet Świnoujscie mają wysokości zbliżone do 60 m. To dlatego, że z tej wysokości z horyzontu zaczyna być widoczne światło. I taką zasadę budowania latarni przyjęto.
A co z obsługą tego typu obiektów? Okazuje się, że tylko jedna z latarni nie jest obsługiwana przez człowieka – mowa o Latarni Morskiej Kikut. – Na wszystkich pozostałych obiektach pracuje przynajmniej jeden latarnik. Jest on po to, by dbać o porządek wokół, ale też po to, by reagować, gdy światło się popsuje. To się może zdarzyć. Latarnik nie pozwala sobie na takie sytuacje, dlatego też wymienia żarówkę, konserwuje aparaturę. Jest nawet takie powiedzenie, że żeby być latarnikiem, dobrze jest być elektrykiem – zdradza Apoloniusz Łysejko.
Odwiedź latarnie morskie w Polsce
Jeżeli zdecydujemy się na odwiedzenie latarni od strony wschodniej, podróż rozpoczniemy od obiektu zlokalizowanego w Krynicy Morskiej.
Latarnia Morska w Krynicy Morskiej (wysokość wieży: 26,5 m; zasięg 18 Mm; uruchomienie: 1895 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Latarnię na najwyższym wzniesieniu znajdującym się w Krynicy Morskiej wybudował rzemieślnik z Elbląga Edward Stach. Miała ona nie tyle wskazywać drogę do portu, co wypełnić lukę między Helem a Bałtyjskiem. W 1945 roku została zniszczona, ale po wojnie ją odbudowano. Rozpoczęła swoją działalność w 1951 roku, a w latach 1957-1997 pełniła także funkcję radiolatarni wysyłając w eter rozpoznawczy sygnał „KM” (wg alfabetu Morse’a).
Latarnia Morska Gdańsk Port Północny (wysokość wieży: 56 m; zasięg: 25 Mm, uruchomienie: 1984 r.)
Jest to najmłodsza latarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku. Znajduje się na terenie portu w Gdańsku. Działa ona od 1984 roku, kiedy zastąpiła Latarnię Morską Gdańsk Nowy Port. Ze względu na to, że znajduje się na terenie rafinerii, wyłączono ją z ruchu turystycznego. Jako jedyna latarnia w Polsce posiada windę.
Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port (wysokość wieży: 31 m; zasięg: 17 Mm; uruchomienie: 1894 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Jest to zabytkowa i nieczynna już latarnia morska. Wybudowano ją w Porcie Gdańskim w 1894 roku. Miała kształt ośmiokąta i zrobiono ją z czerwonej cegły. Na samym szczycie latarni znajdowała się tzw. kula czasu, która wzorowana była na kuli londyńskiej. To właśnie ją zastąpiła Latarnia Morska Gdańsk Port Północny.
Wewnątrz tej latarni, która jest udostępniona dla zwiedzających, znajduje się niewielkie muzeum.
Zabytkowa Latarnia Morska w Sopocie (wysokość wieży: 30 m; zasięg: 7 Mm; uruchomienie: 1904 r.) – udostępniona do zwiedzania
Formalnie od 1999 roku, kiedy zmniejszono zasięg nominalny światła do zaledwie 7 mil morskich (Mm), nie jest to już latarnia morska, ale zwyczajowo wciąż się ją tak nazywa. Wieża obserwacyjna ze światłem jest udostępniona do zwiedzania.
Latarnia Morska Hel (wysokość wieży: 41,50 m; zasięg: 17 Mm; uruchomienie: 1942 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Poprzednia latarnia w Helu wybudowana została w 1826 roku, ale w czasie II wojny światowej została zniszczona. Ten pierwotny obiekt pomalowany w szerokie pasy uchodził za jeden z najpiękniejszych na polskim wybrzeżu. W 1942 roku latarnię odbudowano i dzisiaj można ją zwiedzać. Zlokalizowana jest w lesie na cyplu i widać z niej pobliskie latarnie morskie. Wejście dla dorosłej osoby kosztuje 12 zł.
Latarnia Morska w Jastarni (wysokość wieży: 13 m; zasięg: 15 Mm; uruchomienie: 1950 r.)
Jest to jedna z mniejszych latarni morskich polskiego wybrzeża. Kiedyś nawet służyła jako sygnalizator dźwiękowy dla znajdującej się kilkadziesiąt kilometrów na zachód latarni Stilo.
Latarnia Morska w Rozewiu (wysokość wieży: 33 m; zasięg: 26 Mm; uruchomienie: 1822 r.) – udostępniona dla zwiedzających w okresie międzywojennym
To bez wątpienia najpopularniejsza z polskich latarni morskich. Znajduje się na Przylądku Rozewie, który uznawany jest za najbardziej na północ wysunięty kraniec Polski. W latarni znajdziemy ekspozycję, która pokazuje modele wszystkich latarni w Polsce.
Latarnia Morska Stilo (wysokość wieży: 33 m; zasięg: 23,5 Mm; uruchomienie: 1906 r.) – udostępniona dla zwiedzających w 1992 r.
Stilo jest jedną z najmniej dostępnych, ale jednocześnie jedną z najpiękniejszych i najbardziej fotogenicznych latarni w Polsce. Położona jest w miejscowości Osetnik i wybudowano ją w tej okolicy z powodu wejścia na mielizny i wyrzucenia na brzeg wielu statków na przełomie XIX i XX w.
Latarnia Morska w Czołpinie (wysokość wieży: 25 m; zasięg: 21 Mm; uruchomienie: 1875 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Latarnia w Czołpinie znajduje się na wydmie w Słowińskim Parku Narodowym. I choć ma wysokość zaledwie 25,2 m, przez położenie na wysokim wzniesieniu, jej światło znajduje się aż na wysokości 75 m. Jest bardzo klasyczna z wyglądu i można ją zwiedzić.
Latarnia Morska w Ustce (wysokość wieży: 20 m; zasięg: 18 Mm; uruchomienie: 1871 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Zlokalizowana jest po wschodniej stronie falochronu, u ujścia Słupi do morza. To niezwykle interesujący architektonicznie obiekt, składający się z ośmiokątnej wieży i niewiele niższego, przylegającego do niej budynku latarników. Na szczyt wieży prowadzą betonowe i metalowe schodki, a przez szyby galerii można obserwować układ soczewek. W 1993 roku latarnia została wpisana do rejestru zabytków. Zwiedzając ten obiekt, warto zapytać przewodnika o ducha, który ponoć żyje w latarni.
Latarnia Morska w Jarosławcu (wysokość wieży: 33 m; zasięg: 23 Mm; uruchomienie: 1838 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Latarnia wraz z domkiem latarników oraz pomieszczeniami gospodarczymi stanowi cały kompleks. Z jej balkonu można oglądać morze oraz dwa przybrzeżne jeziora.
Latarnia Morska w Darłowie (wysokość wieży: 22 m; zasięg: 15 Mm; uruchomienie: 1715 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Jest to łatwo dostępna dla turystów latarnia, która leży tuż przy ujściu rzeki Wieprzy i przy samym wejściu do portu w Darłówku wschodnim.
Latarnia Morska w Gąskach (wysokość wieży: 50 m; zasięg: 23,5 Mm; uruchomienie: 1878 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Zespół latarni morskiej, obejmujący latarnię, dom latarników, stodołę, budynek inwentarski, ogrodzenie oraz mur zostały wpisane do rejestru zabytków.
Latarnia Morska w Kołobrzegu (wysokość wieży: 26 m; zasięg: 16 Mm; uruchomienie: 1899 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Latarnia ta położona jest w uzdrowisku. W jej wnętrzu znajduje się muzeum, a także kawiarnia. Nic więc dziwnego, że to popularne wsród turystów miejsce.
Latarnia Morska Niechorze (wysokość wieży 45 m; zasięg: 20 Mm; uruchomienie 1866 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Nie dość, że ma nietypowy kształt, położona jest na 20-metrowym klifie. Uważana jest za najpiękniejszą latarnię morską w Polsce. U podstawy jest czworokątna, a później przechodzi w ośmiokąt.
Latarnia Morska Kikut (wysokość: 18 m; zasięg: 16 Mm; uruchomienie: 1826 r.)
Całkowicie bezobsługowa latarnia jest uznawana za najwyżej położoną w Polsce. Wszystko dlatego, że znaduje się na 75-metrowym klifie, a jej światło aż na wysokości 93 m n.p.m. Niestety nie można zwiedzić jej wnętrza.
Latarnia Morska w Świnoujściu (wysokość wieży: 65 m; zasięg: 25 Mm; uruchomienie: 1854 r.) – udostępniona dla zwiedzających
Wyjątkowa latarnia wykonana z cegły, która uchodzi za najwyższy tego typu obiekt w Europie. – Są spory, które miejsce zajmujemy jeśli wziąć pod uwagę wszystkie konstrukcje latarniane na świecie, ale z pewnością mieścimy się w pierwszej dziesiątce najwyższych latarni morskich na świecie – mówi Piotr Piwowarczyk ze Świnoujskiej Organizacji Turystycznej.
Popularność latarni morskich w Polsce jest naprawdę duża. Szacuje się, że od maja do września, kiedy trwa sezon ich zwiedzania, odwiedza je nawet do 1 mln osób. A która z polskich latarni jest najpopularniejsza? – Największym zainteresowaniem cieszą się Latarnia Morska Rozewie oraz Niechorze – mówi Apoloniusz Łysejko. Pewnie dużą popularnością cieszyłaby się wciąż latarnia w Świnoujściu, ale dostęp do niej jest utrudniony. Można się tu dostać tylko drogą wodną.
W 2006 roku wszystkie latarnie zostały włączone do projektu, dzięki któremu miłośnicy mogą otrzymać wyjątkową odznakę. Mowa o Odznace Turystycznej Miłośnika Latarni Morskich „Bliza”. Jak ją uzyskać?
Odznakę brązową może otrzymać osoba, która odwiedzi 5 dowolnych latarni morskich w Polsce w okresie nie dłuższym niż dwa kolejne lata. Odznakę srebrną z kolei może zdobyć turysta, który już posiada odznakę brązową, a do tego udokumentuje odwiedziny w pozostały dostępnych do zwiedzania latarniach w Polsce. Z kolei odznakę złotą może dostac każdy, kto ma odznakę srebrną i do tego udokumentuje odwiedziny w trzech latarniach zagranicznych. Uzyskanie tego ostatniego odznaczenia daje też benefity w postaci możliwości zwiedzania wszystkich latarni w Polsce zupełnie za darmo.
Czytaj też:
Nowa atrakcja Świnoujścia? Przejazd przez zamkniętą strefę możliwy za 4 złoteCzytaj też:
Ten szlak w polskich górach oznakowano trupią czaszką. Specjaliści nie mieli innego wyjścia