Polska Organizacja Turystyczna oraz regionalne organizacje turystyczne, działające w poszczególnych województwach, korzystały w dużym zakresie z funduszy unijnych na rozwój turystyki, które były dostępne w minionych latach…
Tak, fundusze europejskie, dedykowane turystyce były dostępne w programach, realizowanych w latach 2007-2013 oraz 2014-2020. Pozyskiwały je zarówno regionalne organizacje turystyczne jak i POT i dzięki nim zrealizowano wiele projektów, tworzone były atrakcje turystyczne, produkty sieciowe i szlaki, co zmieniło rynek turystyczny w Polsce. Wiele z tych projektów, to były projekty tzw. miękkie, dotyczące szkoleń czy promocji, ale są też przykłady projektów inwestycyjnych.
Jako dyrektor Regionalnej Organizacji Turystycznej Województwa Świętokrzyskiego, którą to funkcję pełniła pani do lutego 2024, do czasu powołania na stanowisko wiceprezesa POT, realizowała pani takie projekty. Jakie to były inwestycje?
Jeden z najciekawszych projektów był realizowany wspólnie przez Regionalną Organizację Turystyczną Województwa Świętokrzyskiego i gminę Nowa Słupia i dotyczył utworzenia Parku Legend w Nowej Słupi. Stworzyłam i koordynowałam realizację tego projektu, którego idea polega na przedstawieniu regionalnych legend za pomocą technik multimedialnych, czyli filmów i animacji. Mamy tu projekcję dookólną, hologramy, kino 3D i symulatory lotu na miotle w technologii VR, a także stosowaną również na koncertach Madonny iluzję Pepper’s Ghost.
W ramach projektu wybudowany i wyposażony został obiekt o ciekawej formie architektonicznej. Wartość projektu wyniosła ponad 23 mln zł, uzyskane dofinansowanie miało wartość 13 mln zł.
Park Legend odniósł wielki sukces frekwencyjny, od sierpnia 2023 roku odwiedziło go ponad 60 tysięcy turystów i teraz powstał pomysł, aby umieścić świętokrzyskie legendy na liście światowego niematerialnego dziedzictwa UNESCO a obiekt dalej rozwijać i uzupełniać o kolejne wystawy i multimedia.
W tym przypadku o fundusze aplikowała samorządowa instytucja kultury utworzona przez ROT Województwa Świętokrzyskiego i gminę Nowa Słupia, co jest absolutnie nowatorską formą zarządzania atrakcją turystyczną.
Organizacje turystyczne mogą być nie tylko beneficjentem środków unijnych, ale także mogą pełnić rolę instytucji wdrażającej projekty…
To prawda. Polska Organizacja Turystyczna pełni taką rolę. W latach 2007-2013 dofinansowała 21 projektów, na które przeznaczone zostało 138 mln euro z programu Innowacyjna Gospodarka.
Z tych środków korzystały głównie gminy, ale także regionalne organizacje turystyczne. Na przykład Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna zrealizowała projekt dotyczący sieci portów Pomorza Zachodniego.
Organizacje turystyczne, których jedną z głównych ról jest promocja turystyki, także w tym celu wykorzystywały środki unijne. Przy takich projektach pracowała pani, jako dyrektor Świętokrzyskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej.
Wykreowaliśmy markę, logo i hasło promocyjne regionu „Świętokrzyskie Czaruje” oraz realizowaliśmy projekt promocyjny Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo, którego wartość wyniosła 25 mln zł.
W sumie dla województwa świętokrzyskiego udało się pozyskać ponad 50 mln zł dotacji na różne projekty inwestycyjne, szkoleniowe i promocyjne, których wartość wyniosła ponad 80 mln zł, a razem z projektami partnerskimi –100 mln zł.
A przykłady ciekawych kampanii z innych województw?
Niewątpliwie takim przykładem jest projekt „Małopolska cel podróży”, realizowany przez Małopolską Regionalną Organizację Turystyczną wspólnie z miastem Kraków i Województwem Małopolskim w latach 2020-2023. Wartość tego projektu wyniosła 24 mln zł i w jego ramach prowadzona była kampania zarówno na rynkach zagranicznych jak i polskich. Odbywały się wyjazdy studyjne, miała miejsce promocja w mediach (między innymi wyemitowano ponad tysiąc spotów telewizyjnych) oraz w internecie. Działania te były kierowane zarówno do turystów indywidualnych jak i biznesowych.
Jednak w programie unijnym na lata 2021-2027 brakuje środków przeznaczonych bezpośrednio na turystykę, a byłyby nam one teraz szczególnie potrzebne…
W obecnej perspektywie na lata 2021-2027 brakuje środków wprost przeznaczonych na turystykę, są one jedynie „poukrywane” w takichobszarach, jak na przykład rozwój cyfrowy, rozwój społeczny czy dziedzictwo kulturowe. Trzeba się mocno „nakombinować”, aby dofinansować z tych środków szlak rowerowy czy kampanie promocyjne.
Środki unijne są nam potrzebne, gdyż sytuacja spowodowana wcześniejszą pandemią oraz wojną na Ukrainie sprawiła, że polska turystyka nie doszła jeszcze do poziomu frekwencyjnego i dochodowego z roku 2019.
Wprawdzie są dostępne środki z KPO, przeznaczone dla branży HoReCa w wysokości 1,2 mld zł, które mogą wykorzystać poszczególne obiekty, jednak potrzebujemy funduszy na rozwój dużych obszarowych i kompleksowych produktów turystycznych.
Kandyduje pani do Parlamentu Europejskiego. Jakie działania byłyby konieczne na szczeblu europejskim, aby pomóc polskiej turystyce?
Warto byłoby tak ułożyć programy operacyjne na kolejne lata (2028-2034), aby zawierały one dedykowane pieniądze na turystykę. Turystyka potrzebuje środkówna rozwój niskoemisyjnych środków transportu, takich jak kolej. Warto także inwestować w trasy rowerowe, w takie projekty jak Green Velo i Velo Małopolska. Dostępność jest podstawą rozwoju turystyki. Nowe trasy, nowe ścieżki, szybka kolej to jest to, co jest potrzebne polskiej turystyce.
Mówimy tutaj nie o pożyczkach, ale o mechanizmach bezzwrotnych, czyli o dotacjach, które można byłoby przeznaczyć na budowę i modernizację obiektów turystycznych i kulturalnych oraz na zakup sprzętu. Środków przeznaczonych na szkolenia jest sporo i czasem bywają one źle wykorzystywane, zarabiają na nich firmy doradcze, tymczasem można by te pieniądze lepiej wykorzystać, przeznaczając ja na potrzebną infrastrukturę.
Poza tym fundusze unijne powinny być lepiej dopasowane do potrzeb poszczególnych regionów, na przykład w najbogatszych polskich regionach infrastruktura turystyczna i drogowa jest już dobrze rozwinięta, ale są regiony, na przykład wschodniej Polski, które wciąż potrzebują dużego wsparcia w tym zakresie. Wszędzie infrastruktura taka powinna być dalej tworzona, modernizowana, a istniejące obiekty turystyczne dopasowywane do osób niepełnosprawnych.
Jaką rolę w promocji turystyki odgrywają certyfikowane produkty turystyczne?
Stanowią one rekomendację oraz inspirację dla turystów, a także mogą być bodźcem do rozwoju. Konkurs na Najlepszy Produkt Turystyczny POT organizuje już od 20 lat. Celem konkursu jest podnoszenie jakości i konkurencyjności oferty turystycznej poprzez kreowanie produktów, które nie tylko wyróżniają się atrakcyjnością turystyczną, ale także są nowatorskie, przyjazne turystom i dające wiele możliwości spędzenia w ciekawy sposób wolnego czasu. Przy ocenie kandydatur brane są pod uwagę między innymi dostępność dla turysty czy wykorzystanie nowych technologii.
Rywalizacja odbywa się na etapie regionalnym i ogólnokrajowym. Regionalne organizacje turystyczne kwalifikują do etapu centralnego swoje produkty, najlepsze z nich trafiają do POT i są oceniane przez ekspertów. Nagrody w konkursie są z roku na rok coraz bardziej prestiżowe i można powiedzieć, że jest to najważniejsza nagroda w branży turystycznej. Dla zarządców atrakcji jest to wyróżnienie, ale też zobowiązanie do utrzymania poziomu usług.
Nadesłane wnioski oceniane są w kilku kategoriach, takich jak wydarzenie cykliczne, pakiet usług turystycznych, obiekt, szlak, miejsce. W roku 2023 nową kategorią było – odkrycie roku i otrzymał ją Park Legend w Nowej Słupi. Natomiast Złoty Certyfikat otrzymały Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe, rok wcześniej – Kopalnia Guido i Sztolnia Królowa Luiza z Zabrza, a w roku 2021 – Hydropolis z Wrocławia.
Przykładem na to, jak otrzymany certyfikat może dopingować do rozwoju, jest Bałtowski Kompleks Turystyczny z województwa świętokrzyskiego, który otrzymał certyfikat w roku 2005. Od tego czasu obiekt bardzo się rozwinął. Gdy powstawał 20 lat temu, był tylko parkiem dinozaurów, obecnie oferuje wiele różnych atrakcji, takich jak stok narciarski, spływy tratwami, wspinaczka, ścieżki rowerowe i biegowe. Działa tam biuro turystyczne. Obiekt zajmuje ponad 100 hektarów i w planach jest budowa hotelu.
Polska Organizacja Turystyczna była obecna na konferencji Impact 24, a jej stoisko, promujące miasta i regiony Polski, powstało na bazie autorskiego projektu opartego na technologii AI. Sztuczna Inteligencja kreowała specjalne obrazy na podstawie wizerunku uczestników i przenosiła je do poszczególnych atrakcji turystycznych naszego kraju. Czy tego typu narzędzia mogą być szerzej wykorzystywane w turystyce?
Narzędzia sztucznej inteligencji mogą być szeroko wykorzystywane w branży turystycznej, na przykład przy tworzeniu ofert turystycznych. Powstają w tym celu aplikacje pomagające w automatycznym doradztwie turystycznym. AI może pomóc w inteligentnym zarządzaniu ruchem turystycznym, w marketingu, w promocji regionu czy w monitorowaniu infrastruktury turystycznej i zarządzaniu nią. Drony mogą służyć do inspekcji szlaków, narzędzia AI mogą także służyć do analityki i zarządzania bazami danych.
Wykorzystujemy strony internetowe, czy aplikacje mobilne do przekazywania informacji o regionach, jednak są to narzędzia, z których turysta korzysta, gdy dopiero szuka celu wyjazdu lub chce się czegoś o nim dowiedzieć. Jednak, kiedy już znajdzie się na miejscu, to preferuje kontakt ze stacjonarną informacją turystyczną, w której spotka człowieka, oferującego kompleksową obsługę. W tym przypadku bezpośredni kontakt z człowiekiem jest bardzo istotny. Turystyka to sprzedawanie marzeń, a tylko drugi człowiek potrafi wczuć się w cudze emocje.
Jednym z celów działania Polskiej Organizacji Turystycznej jest promocja zrównoważonej turystyki…
W tym celu we współpracy z regionalnymi organizacjami turystycznymi realizujemy projekt "Współpraca – Innowacje – Turystyka Zrównoważona". Cykl wydarzeń zaplanowanych na 2024 rok zainaugurowany został 18 kwietnia konferencją w Bydgoszczy. Kolejne będą się odbywały w poszczególnych regionach. Każda z regionalnych organizacji prezentuje podczas takiego spotkania przykłady zrównoważonych działań w turystyce.
Świętokrzyska ROT pokazała na swojej konferencji w roku 2023 Park Legend, którego idea polega także na zachowaniu dziedzictwa kulturowego oraz na współpracy z lokalną społecznością, na przykład z twórcami ludowymi. Te elementy stanowią ważny i niedoceniany element zrównoważonego rozwoju turystyki.